E π A π Δ π Δ ª π NÔÌÔıÂÛ Î È AÛÊ ÏÂÈ T ÓÈÎÒÓ ŒÚÁˆÓ TfiÌÔ A' KˆÓÛÙ ÓÙ ÓÔ ÂÔ ˆÚ ÎfiappleÔ ÏÔ ÈÔÓ ÛÈÔ K ÙÚÈÌappleÔ NÔÌÔıÂÛ EÎÙ ÏÂÛË T ÓÈÎÒÓ ŒÚÁˆÓ
Nομοθεσία Eκτέλεσης Tεχνικών Έργων
ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Σχολή Θετικών Επιστημών και Τεχνολογίας Πρόγραμμα Σπουδών ΔIAXEIPIΣH TEXNIKΩN EPΓΩN Θεματική Ενότητα NOMOΘEΣIA KAI AΣΦAΛEIA TEXNIKΩN EPΓΩN Τόμος A' Nομοθεσία Eκτέλεσης Tεχνικών Έργων Kωνσταντίνος Θεοδωρακόπουλος Γεν. Διευθυντής Tεχνικών Yπηρεσιών Προγραμματισμού & Δικτύων Πανεπιστημίου Πατρών Διονύσιος Kατριμπούζας Δικηγόρος παρ' Aρείω Πάγω Δικηγόρος Πανεπιστημίου Πατρών ΠATPA 2004
ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Σχολή Θετικών Επιστημών και Τεχνολογίας Πρόγραμμα Σπουδών ΔIAXEIPIΣH TEXNIKΩN EPΓΩN Θεματική Ενότητα NOMOΘEΣIA KAI AΣΦAΛEIA TEXNIKΩN EPΓΩN Τόμος A' NOMOΘEΣIA EKTEΛEΣHΣ TEXNIKΩN EPΓΩN Συγγραφή KΩNΣTANTINOΣ ΘEOΔΩPAKOΠOYΛOΣ ΔIONYΣIOΣ KATPIMΠOYZAΣ Γεν. Διευθυντής Tεχνικών Yπηρεσιών Δικηγόρος παρ' Aρείω Πάγω Προγραμματισμού & Δικτύων Δικηγόρος Πανεπιστημίου Πατρών Πανεπιστημίου Πατρών Κριτική Ανάγνωση MAPIA KONTOΓIANNH Δικηγόρος, Nομικός Σύμβουλος Ακαδημαϊκός Υπεύθυνος για την επιστημονική επιμέλεια του τόμου EYΘYMIOΣ MAΣTPOΓIANNHΣ Καθηγητής Tμήματος Πολιτικών Mηχανικών Πανεπιστημίου Πατρών Επιμέλεια στη μέθοδο της εκπαίδευσης από απόσταση KΩNΣTANTINOΣ ANTΩNOΠOYΛOΣ Γλωσσική Επιμέλεια XPYΣOYΛA ΨAPPOY Τεχνική Επιμέλεια Καλλιτεχνική Επιμέλεια, Σελιδοποίηση TYPORAMA Συντονισμός ανάπτυξης εκπαιδευτικού υλικού και γενική επιμέλεια των εκδόσεων ΟΜΑΔΑ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΕΡΓΟΥ ΕΑΠ / 1997 2001 ISBN: 960 538 313 6 Kωδικός Έκδοσης: ΔXT 60/1 Copyright 2004 για την Ελλάδα και όλο τον κόσμο ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Οδός Παπαφλέσσα & Υψηλάντη, 26222 Πάτρα Τηλ: (061) 314094, 314206 Φαξ: (061) 317244 Σύμφωνα με το Ν. 2121/1993, απαγορεύεται η συνολική ή αποσπασματική αναδημοσίευση του βιβλίου αυτού ή η αναπαραγωγή του με οποιοδήποτε μέσο χωρίς την άδεια του εκδότη.
ÚfiÏÔÁÔ Το βιβλίο αυτό αναφέρεται στα σημαντικότερα από τα θέματα ανάθεσης και εκπόνησης μελετών και ανάθεσης και εκτέλεσης των δημοσίων έργων, όπως προβλέπονται από τις ισχύουσες μέχρι το τέλος του 2000 διατάξεις. Το νομικό πλαίσιο που καθορίζει τις σχετικές διαδικασίες περιλαμβάνει: α) το Ν. 716/1977, «περί μητρώου μελετητών, ανάθεσης και εκπόνησης μελετών» και τα εκτελεστικά του διατάγματα, (Π.Δ. 194/79 «περί εκτελέσεως των άρθρων 11 και επόμενα του Ν. 716/77» κ.τ.λ.) το Π.Δ. 696/74 «περί αμοιβών μηχανικών για σύνταξη μελετών, επίβλεψη, παραλαβή κ.τ.λ. και σχετικών τεχνικών προδιαγραφών μελετών», όπως τροποποιήθηκε, τις διατάξεις της οδηγίας 92/50 Ε.Ο.Κ. «για το συντονισμό σύναψης δημοσίων συμβάσεων υπηρεσιών» σε εναρμόνιση της οποίας εκδόθηκε το Π.Δ. 346/98 «Προσαρμογή της Ελληνικής Νομοθεσίας για τις δημόσιες συμβάσεις υπηρεσιών προς τις διατάξεις της Οδηγίας 92/50/ΕΟΚ», που τροποποιήθηκε με το Π.Δ. 18/2000. β) το Ν. 1418/1984 «Δημόσια Έργα και ρύθμιση συναφών θεμάτων» όπως τροποποιήθηκε και συμπληρώθηκε με τους Ν. 2229/1994, Ν. 2338/1995, Ν. 2372/1996 και Ν. 2576/1998, τα εκτελεστικά του διατάγματα και το Π.Δ. 334/2000 «Προσαρμογή της Eλληνικής Nομοθεσίας για τα δημόσια έργα προς τις διατάξεις της Oδηγίας 93/37/EOK». Η έκταση της ύλης, η διάρθρωση και η παρουσίασή της είναι προσαρμοσμένη στις ανάγκες της Θεματικής Ενότητας «Νομοθεσία και ασφάλεια τεχνικών έργων» (Tόμος Γ', Νομοθεσία Εκτέλεσης Τεχνικών Έργων) του Προγράμματος Σπουδών «Διαχείριση Τεχνικών Έργων» και ως εκ τούτου δεν περιλαμβάνεται στο βιβλίο αυτό μια πλήρη και αναλυτική καταγραφή και παρουσίαση της νομοθεσίας για την εκπόνηση μελετών και εκτέλεση των δημοσίων έργων. Η αναφορά σε ορισμένες δικαστικές αποφάσεις στο μέτρο που η καθορισθείσα έκταση της ύλης επέτρεψε, κρίθηκε αναγκαία, ώστε να γίνουν γνωστές και οι λύσεις που δόθηκαν από τα Ελληνικά Δικαστήρια σε διαφορές και αμφισβητήσεις που προέκυψαν από την εφαρμογή και ερμηνεία των πιο πάνω νομοθετημάτων. Επειδή το πιο πάνω νομοθετικό πλαίσιο, ευρίσκεται την τελευταία κυρίως περίοδο, σε συνεχή προσαρμογή και εναρμόνιση προς το δίκαιο της Ε.Ε., οι διατάξεις που συμπεριλαμβάνονται στο βιβλίο αυτό ισχύουν με την επιφύλαξη των νεώτερων τροποποιήσεών τους.
ÂÚÈ fiìâó K º π 1 ËÌfiÛÈ ŒÚÁ Σκοπός, Προσδοκώμενα αποτελέσματα, Έννοιες κλειδιά, Eισαγωγικές παρατηρήσεις... 17 1.1 Έννοια των δημοσίων έργων... 18 1.2 Φορείς προγραμματισμού και εκτέλεσης δημοσίων έργων... 18 1.3 Νομοθετικό πλαίσιο που διέπει το σχεδιασμό, την ανάθεση και κατασκευή δημόσιων έργων... 19 Σύνοψη... 20 K º π 2 TÚfiappleÔÈ Î È È ÈÎ Û Â Ó ıâûë Î È ÂÎapplefiÓËÛË ÌÂÏÂÙÒÓ.E. Σκοπός, Προσδοκώμενα αποτελέσματα, Έννοιες κλειδιά, Eισαγωγικές παρατηρήσεις... 21 2.1 Nομικό πλαίσιο επιλογής μελετητή... 27 2.1.1 Κατηγορίες μελετών... 28 2.2 Επιλογή μελετητή μετά από πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος... 29 2.2.1 Πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος... 29 2.2.2 Tρόπος επιλογής μελετητή... 32 2.2.3 Aξιολόγηση... 32 2.3 Αρχιτεκτονικοί διαγωνισμοί... 34 2.3.1 Έννοια... 34 2.3.2 Στοιχεία διακήρυξης... 36 2.3.3 Κριτική επιτροπή... 37 2.4 Διαγωνισμοί ιδεών ή προσχεδίων... 38 2.5 Διαγωνισμοί μελετών... 39 2.5.1 Έννοια... 39 2.5.2 Στοιχεία προκήρυξης... 39
8 NOMO E IA EKTE E H TEXNIKøN EP øn 2.5.3 Kριτική επιτροπή... 40 2.6 Σύμβαση εκπόνησης μελέτης / Eγγυήσεις καλής εκτέλεσης / Προθεσμίες ποινικές ρήτρες... 41 2.6.1 Σύμβαση εκπόνησης μελέτης... 41 2.6.2 Eγγυήσεις καλής εκτέλεσης... 42 2.6.3 Προθεσμίες Ποινικές ρήτρες... 43 2.7 Στάδια μελέτης / Παραλαβή της μελέτης... 45 2.7.1 Στάδια μελέτης... 45 2.7.2 Προδιαγραφές σύνταξης μελετών... 46 2.7.3 Παραλαβή μελέτης... 47 2.8 Xρονοδιάγραμμα εκπόνησης μελέτης... 48 2.8.1 Σύνταξη του χρονοδιαγράμματος... 48 2.9 Eπέκταση τροποποίηση σύμβασης / Συμπληρωματική σύμβαση / Συγκριτικός πίνακας / Πρωτόκολλο κανονισμού νέων τιμών αμοιβών... 48 2.9.1 Eπέκταση, συμπλήρωση, τροποποίηση σύμβασης... 48 2.9.2 Συγκριτικός πίνακας... 49 2.9.3 Πρωτόκολλο κανονισμού νέων τιμών αμοιβών (ΠKNTA)... 50 2.10 Aμοιβή εκπόνησης μελέτης... 52 2.10.1 Kαθορισμός αμοιβών... 52 2.10.2 Xρόνος και τρόπος καταβολής των αμοιβών... 54 2.11 Παραλείψεις ελαττώματα μελέτης / Mη τήρηση συμβατικών υποχρεώσεων μελετητή, έκπτωση μελετητή... 55 2.11.1 Παραλείψεις ελαττώματα κατά τη διάρκεια εκπόνησης της μελέτης και μέχρι τη παραλαβή της... 55 2.11.2 Παραλείψεις ή ελαττώματα που διαπιστώνονται μετά την παραλαβή... 55 2.11.3 Έκπτωση μελετητή... 56 2.12 Eνστάσεις προ και μετά την κατάρτιση της σύμβασης / Aιτήσεις θεραπείας / Δικαστική διαδικασία... 57 2.12.1 Eνστάσεις... 57
EPIEXOMENA 9 2.12.2 Aιτήσεις θεραπείας... 57 2.12.3 Προσφυγή στη δικαιοσύνη... 58 2.13 Διοίκηση επίβλεψη μελετών... 59 2.13.1 Διοίκηση μελετών... 59 2.13.2 Επίβλεψη μελέτης... 59 Σύνοψη... 60 Bιβλιογραφία... 62 Γλωσσάρι όρων... 62 K º π 3 Ù ÛΠËÌfiÛÈˆÓ ŒÚÁˆÓ Σκοπός, Προσδοκώμενα αποτελέσματα, Έννοιες κλειδιά, Eισαγωγικές παρατηρήσεις... 65 3.1 Τρόπος κατασκευής δημοσίου έργου και διαδικασία επιλογής αναδόχου... 71 3.1.1 Τρόποι επιλογής της αναδόχου εργοληπτικής επιχείρησης για την κατασκευή ενός δημοσίου έργου... 71 3.2 Συστήματα δημοπρασίας (υποβολής προσφορών)... 74 3.3 Διακήρυξη δημοπρασίας... 80 3.3.1 Περιεχόμενο διακήρυξης ανοικτής δημοπρασίας... 80 3.3.2 Περιεχόμενο διακήρυξης δημοπρασίας με διαπραγμάτευση... 82 3.3.3 Περιεχόμενο διακήρυξης δημοπρασίας με προεπιλογή... 83 3.3.4 Δημοσίευση περίληψης... 84 3.4 Συμβατικά τεύχη... 85 3.5 Διαδικασία κατάθεσης προσφορών... 86 3.5.1 Ανοικτή δημοπρασία... 87 3.5.2 Δημοπρασία με προεπιλογή... 87 3.5.3 Τρόπος κατάθεσης προσφορών... 87 3.5.4 Περιεχόμενο προσφορών... 88 3.5.5 Χρόνος παραλαβής προσφορών... 92 3.6 Διαδικασία εξέτασης των προσφορών και εισήγησης για ανάθεση... 93
10 NOMO E IA EKTE E H TEXNIKøN EP øn 3.6.1 Συγκρότηση των επιτροπών διαγωνισμού... 94 3.6.2 Συγκρότηση των Επιτροπών Εισήγησης για Ανάθεσης... 95 3.6.3 Διαδικασία εξέτασης προσφορών και εισήγησης για ανάθεση... 96 3.7 Αντιρρήσεις κατά τη διαδικασία δημοπράτησης... 99 3.7.1 Αντιρρήσεις κατά το στάδιο της προεπιλογής... 100 3.7.2 Αντιρρήσεις κατά το στάδιο της διαδικασίας κατάθεσης προσφορών... 100 3.7.3 Αντιρρήσεις κατά το στάδιο εξέτασης των προσφορών και εισήγησης για ανάθεση... 100 3.7.4 Επιστροφή φακέλων στις εργοληπτικές εταιρείες που αποκλείστηκαν... 101 3.8 Εγγύηση συμμετοχής χρόνος ισχύος των προσφορών... 102 3.8.1 Εγγύηση συμμετοχής στη δημοπρασία... 102 3.8.2 Χρόνος ισχύος των προσφορών... 103 3.8.3 Χρόνος επιστροφής των εγγυητικών επιστολών συμμετοχής... 104 3.9 Έγκριση του αποτελέσματος της δημοπρασίας ακυρότητες και παρεχομένη δικαστική προστασία... 105 3.9.1 Έγκριση της δημοπρασίας... 105 3.9.2. Ακυρότητες... 106 3.9.3 Παρεχομένη δικαστική προστασία κατά το στάδιο που προηγείται της σύναψης συμβάσεων δημοσίων έργων... 109 Σύνοψη... 111 Bιβλιογραφία... 112 Γλωσσάρι όρων... 113 K º π 4 Ì ÛË Î Ù ÛÎÂ Σκοπός, Προσδοκώμενα αποτελέσματα, Έννοιες κλειδιά, Eισαγωγικές παρατηρήσεις... 115 4.1 Τύπος, περιεχόμενο και προθεσμία υπογραφής της σύμβασης... 118 4.2 Εγγυήσεις καλής εκτέλεσης της σύμβασης και χρόνος παροχής... 121
EPIEXOMENA 11 4.3 Περιεχόμενο και σκοπός των εγγυήσεων καλής εκτέλεσης... 122 4.4 Προθεσμίες Ποινικές ρήτρες... 123 4.4.1 Προθεσμίες... 123 4.4.2 Παράταση... 124 4.4.3 Ποινικές ρήτρες... 125 Σύνοψη... 128 Bιβλιογραφία... 128 Γλωσσάρι όρων... 129 K º π 5 ÈÔ ÎËÛË Eapple ÏÂ Ë ÂÎÙ ÏÂÛË ËÌÔÛ ˆÓ ŒÚÁˆÓ Σκοπός, Προσδοκώμενα αποτελέσματα, Έννοιες κλειδιά, Eισαγωγικές παρατηρήσεις... 131 5.1 Διοίκηση Επίβλεψη έργων... 134 5.2 Ορισμός επιβλεπόντων... 135 5.3 Επιτροπή παρακολούθησης έργου... 137 Σύνοψη... 138 Bιβλιογραφία... 139 Γλωσσάρι όρων... 140 K º π 6 ÃÚÔÓÈÎfi appleúôáú ÌÌ ÙÈÛÌfi ÚÁÔ HÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ÚÁÔ Σκοπός, Προσδοκώμενα αποτελέσματα, Έννοιες κλειδιά, Eισαγωγικές παρατηρήσεις... 141 6.1 Χρονοδιάγραμμα κατασκευής έργου... 143 6.2 Ημερολόγιο έργου... 144 Σύνοψη... 146 Bιβλιογραφία... 146 Γλωσσάρι όρων... 147
12 NOMO E IA EKTE E H TEXNIKøN EP øn K º π 7 appleèìâùú ÛÂÈ ÈÛÙÔappleÔ ËÛË ÂÚÁ ÛÈÒÓ Σκοπός, Προσδοκώμενα αποτελέσματα, Έννοιες κλειδιά, Eισαγωγικές παρατηρήσεις... 149 7.1 Επιμετρήσεις... 152 7.2 Προκαταβολές... 153 7.3 Λογαριασμοί Πιστοποιήσεις... 155 7.4 Αναθεώρηση τιμών... 158 Σύνοψη... 160 Bιβλιογραφία... 161 Γλωσσάρι όρων... 162 K º π 8 ΔÚÔappleÔappleÔ ËÛË ÙˆÓ fiúˆó ÙË Û Ì ÛË Σκοπός, Προσδοκώμενα αποτελέσματα, Έννοιες κλειδιά, Eισαγωγικές παρατηρήσεις... 163 8.1 Αυξομείωση συμβατικών εργασιών... 166 8.1.1 Συμπληρωματικές εργασίες... 166 8.2 Προσθήκη νέων εργασιών... 167 8.3 Ανακεφαλαιωτικός Πίνακας Εργασιών Απρόβλεπτες δαπάνες... 168 8.3.1 Ανακεφαλαιωτικός Πίνακας Εργασιών... 168 8.3.2 Απρόβλεπτες δαπάνες... 168 8.4 Διαδικασία εκτέλεσης πρόσθετων επειγουσών εργασιών... 170 8.5 Νέες τιμές εργασιών αναλυτικά τιμολόγια... 170 8.5.1 Κανονισμός τιμών μονάδας νέων εργασιών... 171 8.6 Συμπληρωματική σύμβαση... 175 8.7 Παράταση προθεσμιών... 175 Σύνοψη... 176 Bιβλιογραφία... 176 Γλωσσάρι όρων... 176